عشق در دیدگاه اهل بیت علیهم السلام

عشق در لغت یعنی:
العِشْقُ: فرط الحب‏ (عشق: شدت دوست داشتن)

نمونه عشق ممدوح در روایات:
عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ الصادق علیه السلام قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله و سلم): أَفْضَلُ النَّاسِ مَنْ عَشِقَ الْعِبَادَهَ فَعَانَقَهَا وَ أَحَبَّهَا بِقَلْبِهِ وَ بَاشَرَهَا بِجَسَدِهِ وَ تَفَرَّغَ لَهَا فَهُوَ لَا یُبَالِی عَلَى مَا أَصْبَحَ مِنَ الدُّنْیَا عَلَى عُسْرٍ أَمْ عَلَى یُسْر. (الکافی ؛ ج‏2 ؛ ص83)
رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند: از همه مردم برتر و بهتر در پرستش الهى کسى است که به عبادت خدا عشق‏ورزى کند، معانقه نماید، بندگى پروردگار را در دل دوست بدارد و با بدن انجام دهد.

مذمت عشق به غیر الله:
عَنِ الْمُفَضَّلِ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام عَنِ الْعِشْقِ؛ قَالَ: قُلُوبٌ خَلَتْ عَنْ ذِکْرِ اللَّهِ فَأَذَاقَهَا اللَّهُ حُبَّ غَیْرِهِ
امام صادق  علیه السلام در جواب مفضل که در مورد عشق سوال کرده بود فرمودند:
قلب هایی هستند که از یاد خدا غافل شدند پس خداوند حب غیر خودش را به آنها چشاند!!!

امیرالمومنین: ...وَ مَنْ عَشِقَ شَیْئاً أَعْشَى بَصَرَهُ وَ أَمْرَضَ قَلْبَهُ فَهُوَ یَنْظُرُ بِعَیْنٍ غَیْرِ صَحِیحَةٍ وَ یَسْمَعُ بِأُذُنٍ غَیْرِ سَمِیعَةٍ قَدْ خَرَقَتِ الشَّهَوَاتُ عَقْلَهُ وَ أَمَاتَتِ الدُّنْیَا قَلْبَهُ وَ وَلِهَتْ عَلَیْهَا نَفْسُهُ فَهُوَ عَبْدٌ لَهَا....
هرکس به چیزى عشق ناروا ورزد، نابینایش مى‏کند، و قلبش را بیمار کرده، با چشمى بیمار مى‏نگرد، و با گوشى بیمار مى‏شنود. خواهش‏هاى نفس پرده عقلش را دریده، دوستى دنیا دلش را میرانده است، شیفته بى اختیار دنیا و برده آن است و برده کسانى است که چیزى از دنیا در دست دارند.
دنیا به هر طرف برگردد او نیز بر مى‏گردد، و هرچه هشدارش دهند از خدا نمى‏ترسد. از هیچ پند دهنده‏اى شنوایى ندارد، با اینکه گرفتار آمدگان دنیا را مى‏نگرد که راه پس و پیش ندارند و در چنگال مرگ اسیرند. مى‏بیند که آنها بلاهایى را که انتظار آن را نداشتند بر سرشان فرود آمد و دنیایى را که جاویدان مى‏پنداشتند از آنها جدا شده و به آنچه در آخرت وعده داده شده بودند خواهند رسید، و آنچه بر آنان فرود آید وصف ناشدنى است.

حضرت امیر علیه السلام جزای عاشق شدن را چنین بیان فرمودند:
الْهِجْرَانُ عُقُوبَةُ الْعِشْق‏

اما واقعا عشق چیست؟
امیر المؤمنین علیه السلام‏ فرمودند:
عشق و علاقه کلید گرفتارى است‏
کسی نمیگه گرفتار شدن بده بلکه بستگی داره گرفتار چه کسی شده باشیم!
خیلی روشنه که گرفتار خدا و اهل بیت شدن اصلا هم بد نیست!!!

مرحوم فیض در رساله «گلزار قدس» در این مقام آورده است که:
«و امّا آنچه گروهى از قاصران گمان کرده‏اند که نسبت عشق و محبّت به جناب الهى روا نیست از جمود طبع ناشى شده و بناى آن بر قصور است از شناختن جناب الهى، و معنى عشق نیست مگر فرط محبّت و استیلاى آن که در قرآن مجید از آن به شدّت حبّ تعبیر شده چنان که مى‏فرماید:
وَ الَّذِینَ آمَنُوا أَشَدُّ حُبًّا لِلَّهِ.