گدایی ِ در ِ جانان به سلطنت مفروش
بسم الله الرحمن الرحیم
وقت نامگذاری فرزند
در بحث تربیت فرزندان از دیدگاه روایات در شماره پنجم به مرحله نامگذاری کودک رسیدیم. در این مرحله روایات اهل بیت علیهم السلام به چند بخش تقسیم می شود! اولین قسمت زمان نامگذاری است که به روشنی و صراحت از روایات استفاده می شود که پدر و مادر باید برای فرزند خود قبل از تولد نام نیکویی انتخاب کنند؛ حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام فرمودند: سَمُّوا أَوْلادَکُمْ قَبْلَ أَنْ یُولَدُوا... فرزندان خویش را، پیش از آنکه متولد شوند، نامگذارى کنید. وسائل الشیعة، ج 15، ص 121.
حق فرزند بر پدر
در قسمت بعد به این نکته برخورد می کنیم که انتخاب نام خوب و نیکو از حقوق فرزند بر پدر است، این بدان معنا است که فرزند در پیشگاه خداوند متعال می تواند از پدری که نام نیکویی برایش انتخاب نکرده است گلایه کند!
در این مورد هم روایاتی داریم که از آن جمله روایت پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله و سلم که می فرمایند: وَ حَقُّ الْوَلَدِ عَلَى الْوَالِدِ أَنْ یُحَسِّنَ اسْمَهُ، وَ یُحَسِّنَ أَدَبَهُ؛ حق فرزند بر پدر آن است که نام خوبی بر او بنهد و به بهترین شکل تربیتش نماید و در روایت دیگر آن حضرت صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: حَقُّ الْوَلَدِ عَلى والِدِهِ أَنْ یُحَسِنَ اسْمَهُ وَأَدَبَهُ وَیَضَعَهُ مَوْضِعًا صالِحًا. حق فرزند بر پدرش این است که نام نیکو براى او برگزیند؛ وى را نیکو ادب کند و در جایگاه شایستهاى قرارش دهد. وسائل الشیعة، ج 15، ص 123؛ و این که نام نیکو غیر اینکه یکی از حقوق فرزند بر والدین است در حقیقت هدیه ای از جانب والدین به فرزندشان است، پیامبراکرم صلّی الله علیه و آله و سلم فرمودند: اَنَّ اَوَّلَ ما یَنحَلُ أحَدُکُم وَلَدَهُ الإسمَ الحَسَن، فَلیُحسِّن أحَدَکُم اِسمَ وَلَدِهِ؛ اولین هدیه ای که هر یک از شما به فرزندش می بخشد نام خوب است پس بهترین نام را برای فرزند خود انتخاب کنید؛ وسائل الشیعه- جلد 15؛ حضرت امام کاظم سلام الله علیه هم فرمودند: نخستین نیکی مرد به فرزندش ، انتخاب نام نیکو برای اوست ، پس هرکس باید نام زیبا برای فرزندش انتخاب کند. وسائل الشیعه جلد15 صفحه 122.نام اهل بیت بهترین نام ها است؛ نام دشمنان اهل بیت ممنوع!
اما اینکه چه اسم هایی نیک است را خود اهل بیت علیهم السلام بیان کرده اند و این قسمت سوم روایات است، برخی اسم های را به صراحت و برخی را با عنوان کلی برای ما معرفی کرده اند و آن ها را اسامی نیک دانسته اند.
باید دانست که نامگذاری فرزندان به نام غیر اهل بیت با ادعای دوستی و محبت به آن بزرگواران سازگاری ندارد و نام دشمنان اهل بیت مورد رضایت خداوند متعال نیست؛ یعقوب سرّاج می گوید محضر امام صادق سلام الله علیه مشرف شدم و سلام کردم، آنحضرت جواب سلام مرا دادند و فرمودند: برو و اسمی را که دیروز بر دخترت نهادی تغییر بده زیرا خداوند متعال آن اسم را دوست ندارد. یعقوب سراج ادامه می دهد که روز قبل از دیدار امام صادق علیه السلام، خداوند به من دختری داده بود که من او را حُمیرا نام نهاده بودم! کافی ج1 ص310. در این روایت بخوبی عدم رضایت خدا و اهل بیت عصمت از این دست اسامی مشخص می شود (حمیرا نام یکی از همسران پیامبر بود که دختر ابوبکر است و ما او را با نام عایشه می شناسیم، این زن غیر از اینکه در زمان رسول خدا نسبت به آنحضرت کارهای ناشایستی را انجام داده بود در زمان حکومت امیرالمومنین سلام الله علیه با راه انداختن جنگ جمل با امیرالمومنین جنگید)؛ در روایت دیگری حضرت امام باقر سلام الله علیه فرمودند: شیطان هنگامی که نام یکی از دشمنان ما را کسی صدا کند و او بشنود (از خوشحالی) به جنب و جوش در می آید و فخر میفروشد. وسائل الشیعه جلد 15 صفحه 130.
دین ما دین دوستی و دشمنی است! دوستی با اهل بیت پیامبر سلام الله علیهم و دشمنی با دشمنان اهل بیت؛ امام باقر علیه السلام فرمودند: هَلِ الدِّینُ إِلَّا الْحُبُّ وَ الْبُغْض؛ آیا دین چیزی جز دوست داشتن و دشمن داشتن است؟ بحار الانوار ج65 ص63. یکی از مهمترین عواملی که محبت ما را نسبت به اهل بیت رسالت نشان می دهد این است که نام های اهل بیت را داشته باشیم و یکدیگر را با نام های آن بزرگواران بخوانیم! به امام صادق علیه السلام گفته شد : ما نام شما و نام پدران شما را برای خودمان انتخاب می کنیم، آیا این کار به حال ما مفید خواهد بود؟ امام فرمودند: آری به خدا قسم، مگر دین جز دوستی و محبت چیز دیگری است؟ (یعنی این عمل، اظهار دوستی و محبت نسبت به اهل بیت است) ثواب الاعمال و عقاب الاعمال صفحه 300
بهترین نام جهان: محمد
اما بین اسامی اهل بیت سلام الله علیهم نامی که بیشتر مورد تاکید قرار گرفته نام زیبای رسول خدا است، تا جایی که امام امام صادق علیه السلام می فرمایند: لا یُولَد لَنا وَلَدٌ اِلّا سَمَّیناهُ مُحَمَّداً،فَاِذا مَضی سَبعَةُ اَیامٍ فَاِن شِئنا غَیِّرنا وَاِلّا تَرَکنَا؛ هیچ نوزادی برای ما متولد نمی شود مگراین که نخست نام او را محمد می نامیم و پس از هفت روز، اگر خواستیم نامش را تغییر می دهیم وگرنه همان نام را بر او می گذاریم؛ مستدرک الوسائل- جلد 15- ص 127 ؛ یعنی بسیار نیکوست که اگر کسی نامی غیر از نام (محمد) را برای فرزندش انتخاب کرده حتی برای هفت روز هم که شده او را (محمد) صدا بزند.
تاثیر نام اهلبیت در سرنوشت انسان
اما یکی از نکات مهمی که باید به آن توجه ویژه ای کرد اینست که مضمون روایات حاکی از تاثیر داشتن نام بر سرنوشت و آینده شخص است و نام افراد تا حدودی می تواند باعث دوری شیطان و جلب الطاف خداوند متعال شود؛ امام باقر علیه السلام به فرزند خردسالی فرمود : نام تو چیست؟ او پاسخ داد : محمد، امام سوال کردند: کنیه ات چیست؟ گفت: علی. امام فرمودند: تو به شدت از شیطان دور شده ای، زیرا شیطان هنگامی که بشنود کسی صدا میزند: ای محمد، یا ای علی! ، آب می شود همانگونه که مس آب میشود. وسائل الشیعه جلد 15 صفحه126؛در روایت دیگری هم چنین نقل شده: اَنَّ رَجُلاً یُؤتی فی القیامةِ وَ اسمُه مُحَمَّدُ، فَیَقُولُ الله لَهُ،مَا استُحییتَ اَن عَصَیتَنی وَ اَنت سَمِیُّ حَبیبی،وَ اَنَا اَستَحیی اَن اُعَذِّبُکَ وَ اَنتَ سَمِیُّ حَبیبی؛ در روز قیامت مردی را می آورند و نامش محمد است؛ از طرف خدا به او خطاب می شود که از من شرم نکردی و مرا معصیت کردی در حالیکه همنام حبیب من- رسول الله- بودی؟ و من امروز شرم دارم که تو را عذاب کنم در حالی که هم نام حبیب من هستی؛ مسترک الوسائل- جلد 15 ص130؛ امام صادق علیه السلام هم می فرمایند: اِذا کانَ یَومُ القیامَة نادی مُنادٍ:اَلا لِیَقُم کُلَّ مَن اسمُهُ مُحَمَّدٌ، فَلیَدخُلِ الجَنَّةَ لِکَرامَةِ سَمِّیِه مُحَمَّدٍ؛ چون روز قیامت فرا رسد منادی ندا میدهد هر که نامش محمد است به احترام همنامش رسول خدا برخیزد و وارد بهشت شود. وسائل الشیعه- جلد 15 ص395
روایات در مورد نام گذاری فرزند به نام پیامبر خدا زیاد است ولی این روایت بسیار قابل توجه است؛ ابوهارون گوید: خدمت امام صادق سلام الله علیه بودم؛ حضرت فرمودند: ای ابا هارون! چند روزی است که تو راندیده ام؟ عرض کردم: پسری برایم متولد شد. حضرت فرمود: مبارک باشد، او را چه نام می گذاری؟ عرض کردم: محمد؛ حضرت تا نام محمد را شنید صورت خود را به طرف زمین برده و فرمود: محمد، محمد، محمد؛ و آن قدر خم شد که نزدیک بود گونه اش به زمین ساییده شود، آنگاه فرمود: جانم، فرزندم، همسرم، پدر و مادرم و تمام مردم روی زمین فدای رسول خدا باد.... وسائل الشیعه- جلد 21 ص393.
اگر نام اهل بیت را انتخاب کردی...
اما پس از نامگذاری فرزند به یکی از نام های اهلبیت عصمت و طهارت وظیفه ی دیگری بر عهده پدر و مادر می آید که غفلت از آن جایز نیست! بد رفتاری با فرزندان و خشونت در رفتار و گفتار نسبت به آنان هیچ گاه پسندیده نیست ولی وقتی نام کودک از نام های اهل بیت انتخاب شده باشد این رفتار ناپسندتر و ناخوش آیند تر خواهد بود؛ پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: إِذا سَمَّیْتُمُ الْوَلَدَ مُحَمَّدًا فَأَکْرِمُوهُ وَ أَوْسِعُوا لَهُ فِىالْمَجْلِسِ وَ لاتَقْبَحُوا لَهُ وَجْهًا. هرگاه نام فرزند را (محمد) گذاشتید، به او احترام بگذارید؛ برایش جا باز کنید؛ و با وى ترشرویى نکنید. بحارالانوار ، ج 104، ص 128؛ امام صادق علیه السلام هم به شخصى که نام دخترش را (فاطمه) نهاده بود، فرمودند: ...إِذا سَمَّیْتَها فاطِمَةَ فَلاتَسُبُّها وَ لاتَلْعَنْها وَ لاتَضْرِبْها، اکنون که نام فرزندت را (فاطمه) نهادهاى، دشنامش نده؛ نفرینش نکن؛ و کتکش مزن، الکافى ، ج 6 ، ص 48.برخی نام های دیگر
· در روایت زیبایی رسول خدا صلی الله علیه و آله به جابر فرمودند هرگاه خواستی دعا کنی در پیشگاه خدا نام علی و فاطمه و حسن و حسین را ببر زیرا بهترین اسامی در پیشگاه خدا همین نام ها هستند، بحار الانوار ج22 ص347. · جاءَ رَجَلٌ اِلیَ النَّبی صلی الله علیه و آله فَقالَ وُلِدَ لی غُلامٌ فَماذا اُسَمِّیِه؟ قالَ: اَحَبُّ الاَسماءِ اِلَیَّ حَمزةَ، مردی به خدمت پیامبر رسید و عرض کرد: ای رسول خدا! صاحب پسر شده ام نام او را چه بگذارم؟ پیامبر فرمود: محبوب ترین نام ها نزد من حمزه است. وسائل الشیعه- جلد 15
نظر
 |